سفال زرّین فام قرون میانی اسلامی و مراکز تولیدی آن در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه باستان شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه لرستان، خرّم آباد، ایران.

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

10.22080/jiar.2020.3088

چکیده

یکی از گروه‌های مهمّ سفالین ایران در طول قرون میانی اسلامی که با تکنیک نقّاشی روی لعاب ساخته شده‌اند، سفالینه‌های معروف زرّین‌فام هستند. با توجّه به مطالعات باستان‌شناسی صورت گرفته مشخّص شده است که این سفال‌ها در فاصله‌ی قرون 2-3 هـ.ق. تا دوره قاجاریه تولید شده‌اند؛ ولی اوج ترقّی آنها به قرون 6 تا 8 هـ.ق. باز می‌گردد. در مورد سفالینه‌های زریّن‌فام قرون میانی اسلامی تاکنون پژوهش‌های زیادی منتشر شده که عمدتاً توسط پژوهش‌گران غربی صورت پذیرفته است. این در حالی است که طی سالیان اخیر در بخش‌هایی از ایران کاوش‌های باستان‌شناسی صورت پذیرفته که در آنها شواهدی از تولید سفال زریّن‌فام طی این قرون به­دست آمده است؛ امّا متأسفانه به ­دلیل انتشارات محدود صورت گرفته، اطّلاعات ما از این کاوش‌ها بسیار مختصر است؛ هر چند که همین شواهد مختصر نیز از اهمیّت ویژه‌ای برخوردارند. از این روی هدف از انجام این پژوهش بر این امر استوار است که ضمن بررسی تاریخچه‌ی سفال زرّین‌فام در ایران با تأکید بیشتر بر قرون میانی اسلامی، به بحث در مورد مراکز تولیدی این سفالینه‌ها پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Lusterware in the medieval period of Islam and the manufacturing centers in Iran

نویسندگان [English]

  • Hossein Sedighian 1
  • Pantea Hajnaseri 2
1 Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Humanities, Lorestan University, Khorramabad, Iran.
2 Graduate Master of Archaeology, faculty of Literature and Humanities.University of Tehran, Tehran, Iran.
چکیده [English]

One of the most notable Iranian earthenware in the middle medieval period of Islam, which is crafted by painting on a layer of glaze, is lusterware. According to archaeological studies, lusterware was manufactured from 2nd-3rd centuries A.H until the Qajari era; But the golden age of lusterware dates back between 6th to 8th centuries A.H. Numerous studies were conducted on lusterware from the medieval period of Islam which are mostly accomplished by the western researchers. However, in recent years some clues of lusterware were found following the archaeological excavations in Iran; But unfortunately, we have few information due to the limited report publications. Nevertheless, the available information is very important. The main purpose of this article is to study the history of lusterware in Iran with emphasis on the medieval period of Islam and also to discuss the manufacturing centers in the country.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Lusterware
  • Islamic era
  • Medieval Iran