مطالعه‌ی تطبیقی مکتب بغداد عبّاسی و مکتب هرات در نگارگری اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2 دانشیار گروه باستان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

10.22080/jiar.2020.3093

چکیده

مکتب نگارگری بغداد که با عنوان مکتب بین‌المللی نیز شناخته می‌شود، از ابتدای حکومت خلفای عباسی با پیروی از اصلوب معنوی دین اسلام نقشی موثر در تصویرسازی کتب علمی و ادبی ایفا می‌کند. این مکتب به مرور تحت تاثیر مکاتب هنری تمدن‌های پیش از اسلام دست‌خوش تکامل گردید تا فاصله‌ی نگارگری پیش و پس از اسلام را کمتر و کمرنگ‌تر نماید. مکتب نگارگری تیموریان نیز که اغلب پژوهشگران آن را با عنوان مکتب هرات می‌شناسند، جایگاهی ویژه در تاریخ نگارگری ایرانی- اسلامی داشته و با تکیه بر چکیده و بنیان مکاتب قبلی نظیر سمرقند، آل‌جلایر، تبریز و شیراز، همچنین با تاثیرپذیری از نگارگری چینی و به مدد نوآوری‌های بدیع هنرمندانش، دوران طلایی نگارگری را رقم می‌زند.
در این پژوهش سعی بر آن است تا ضمن تشریح فرآیند شکل‌گیری دو مکتب بغداد و هرات، با تبیین وجوه اشتراک و افتراق آن دو بر پایه‌ی توصیف و تحلیل آثار شاخص به جای مانده از هر دو مکتب، میزان و کیفیت تاثیرپذیری مکتب هرات از مکتب بغداد مشخص شود. برآیند پژوهش حاضر مشخص می‌کند که با حمله‌ی تیمور به بغداد و کوچاندن هنرمندان مکتب آل‌جلایر به سمرقند، بازماندگان و وارثان مکتب عباسی به هرات راه یافته و در بنیان نهادن مکتب ترکیبی هرات به شکلی غیر مستقیم تأثیر­گذارده‌اند که در توجه به جایگاه‌های اجتماعی، نگرش‌های روان‌شناختی، مزین‌نگاری نقوش حیوانی و نباتی و ...  در آثار مکتب هرات متبلور می‌گردد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative study on Baghdad and Herat School of Islamic miniature painting

نویسندگان [English]

  • Nemat Hariri 1
  • Obeid Allah Sorkhabi 1
  • Behrooz Afkhami 2
1 Graduate Master of Archaeology.faculty of Literature and Humanities. Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Associate Professor, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Humanities, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran.
چکیده [English]

The Baghdad school of miniature painting which is also known as an international school, plays an important role in illustrating the scientific and literary books by copying the spiritual principles of Islam. Under the influence of pre-Islam’s artistic schools, this school gradually evolved in order to narrow the differences between before and after Islam. The Teimuri school of miniature painting also known as the school of Herat, has a special place in the history of Iranian-Islamic miniature painting; With the ingenuity of the artists, this school created a golden era of miniature painting by relying on the fundamentals of previous schools such as Samarqand, Al Jalayer, Tabriz and Shiraz along with the influence of Chinese miniature painting. The purpose of this study is to interpret the process and the formation of Baghdad and Herat school, by explaining the subscriptions and differentiations based on the analysis of notable artwork from both schools, in order to determine the level of influence of Baghdad school on Herat school. Our findings suggest that, as result of the conquest of Baghdad by Teimur and relocating the artists of the Al Jalayer school to Samarqand, the descendants and remaining artists of the Abbasid school moved to the city of Herat and played an indirect role in creating the hybrid school of Herat. According to the social level, psychological attitude, decoration of animal and plant figures and etc, this phenomenon is clearly reflected in the artworks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Miniature Painting
  • School of Baghdad
  • School of Herat
  • Kamal Al Din Behzad
  • Al Vaseti